Neurastenia - zespół asteniczny: zaburzenia wegetatywne, apatia, zmienność nastroju

Opis przypadku

Pacjent w wieku 23 lat. Student, od kilku tygodni sypia po 4-5 godzin, schudł z powodu braku łaknienia o 3 kg, nie może się skupić podczas lektury fachowej, narzeka na stałe uczucie zmęczenia, apatię, drażnią go ludzie i hałas, wieczorami narasta niepokój, nie może sobie znaleć miejsca, obawia się, że cierpi na jaką poważną chorobę, ostatnio kilkakrotnie miał trudnoci ze wzwodem podczas prób zbliżeń seksualnych. Pacjent w czasie sesji jesiennej ma przystąpić do niezaliczonego na wiosnę egzaminu, jego wynik zadecyduje o pozostaniu na uczelni. Ostatnia dziewczyna powiadomiła go, że jest w ciąży, domaga się od niego zajęcia stanowiska.

Objawy

Są to skargi na osłabienie, zwiększoną męczliwoć, wyczerpanie, drażliwość, zmienność nastroju, trudności w podjęciu działań. Pacjenci skarżą się na ogólne przemęczenie, po przebudzeniu nie czują się wypoczęci, nie mogą się skupić, narzekają na osłabienie całego ciała, trudności w zasypianiu lub bardzo płytki sen, wzmożoną wrażliwoć na jaskrawe światło, hałas. Nierzadko u tych pacjentów stwierdza się chwiejność tętna i ciśnienia krwi, żywy dermografizm, potliwość. Niekiedy występują jakby kolejne fazy - hipersteniczna, w której występuje drażliwość, wzmożona pobudliwość, zniecierpliwienie, zmienność nastroju, oraz hiposteniczna, w której dominuje zniechęcenie, apatia, zaburzenia wegetatywne i seksualne (przedwczesny wytrysk, anhedonia, osłabienie popędu).
Zespół asteniczny występuje w przebiegu wielu chorób, zwłaszcza infekcyjności somatycznych, niekiedy wiąże się z działaniem substancji toksycznych. Z kolei w koncepcji stresu astenię rozpatruje się jako fazę nieswoistcj reakcji organizmu na bodźce otoczenia. Stąd dane, że do jej powstania przyczynia się długotrwale przeciążenie na skutek wysiłku, któremu towarzyszą ujemne przeżycia.
Psychofizjologiczne mechanizmy procesu zmęczenia się nie są znane do końca, ale ze względu na powiązanie tego zjawiska z czynnikami psychologicznymi jego udział w patogenezie nerwic jest prawdopodobny.

Przyczyny

Próbując wytłumaczyć indywidualne różnice w powstawaniu zjawisk zmęczenia, wiązano je z konstytucją, typem układu nerwowego i z takimi cechami osobowoci, jak słaby napęd, brak energii i inicjatywy, szybkie zniechęcanie się i rezygnowanie z zamierzeń.
Również trudne warunki bytowe, częste choroby, stałe oddziaływanie przykrych sytuacji, niewłaściwe odżywianie, długotrwale przebywanie w warunkach nadmiernego hałasu, wibracji, wilgotności itp. mogą sprzyjać wystąpieniu tego zespołu (Bilikiewicz).