Człowiek wyposażony jest w szereg uzdolnień, dzięki którym jest w stanie dobrze funkcjonować, osiągać kolejne stadia rozwoju osobistego oraz stawiać czoła różnym trudnościom. Bywają jednak w życiu sytuacje przerastające możliwości poradzenia sobie. Tak jest w chwili, gdy wydarzenia stresowe są traumatyczne (np. żałoba po stracie bliskiej osoby w wyniku wypadku, wykorzystanie seksualne) lub oddziaływują przez dłuższy czas (np. brak pracy, alkoholik w rodzinie). Osoby wówczas udają się do psychologa, psychoterapeuty. Celem ich pracy jest pomoc w przystosowaniu się do trudnych warunków (psychoterapia wspierająca), dzięki czemu mechanizmy obronne pacjenta stają się coraz bardziej adaptacyjne.
Psychoterapeuta stara się w obliczu problemów wnoszonych przez osobę doprowadzać do wglądu, czyli poznania i zrozumienia siebie. Pozwala to na dokonanie owocnych zmian w przeżywaniu rzeczywistości i zachowaniu (psychoterapia wglądowa). Doznają je ludzie cierpiący na zaburzenia nerwicowe (lękowe, depresyjne, hipochondryczne itp.); zaburzenia osobowości (narcystyczne, obsesyjno-kompulsywne itp.); zaburzenia nastroju; zaburzenia jedzenia itd.
Psychoterapeuta psychodynamiczny w swojej pracy przeprowadza dogłębną analizę procesów rozwojowych, stylu funkcjonowania, dzięki czemu możliwe jest zrozumienie dynamiki przeżyć i zachowań oraz uchwycenie procesów nieświadomych, mechanizmów psychologicznych leżących u podstaw różnych uciążliwych objawów. W tym sensie, obok interwencji w obliczu zaburzeń, ma miejsce praca terapeuty w sytuacjach kryzysowych, zakłóceń w relacjach z innymi oraz z tymi, którzy pragną doskonalić swoje funkcjonowanie, doświadczyć siebie (self experience) aby efektywnie pracować z innymi i chronić siebie przed wypaleniem zawodowym (lekarze, psycholodzy, pedagodzy, duchowni, kuratorzy sądowi itp.).
Te cele psychoterapeuta osiąga dzięki dobremu przygotowaniu zawodowemu oraz superwizji, w której może uchwycić procesy nieświadome, którym sam podlega. Współpracuje on nie tylko z superwizorami, ale także z lekarzami (nierzadko odsyłają oni swoich pacjentów do terapeutów, gdyż dolegliwości somatyczne, np.: bóle żołądka, głowy, kręgosłupa, serca są uwarunkowane wypieranymi przeżyciami psychicznymi), szczególnie z psychiatrami (terapeuta odsyła na konsultację psychiatryczną; lekarz obok lub po farmakoterapii proponuje psychoterapię), a także z duchownymi (dysfunkcja osobowości przeszkadza w osiąganiu dojrzałości duchowej).
ks. Krzysztof Wędrychowicz
psycholog, psychoterapeuta w PCTS
artykuł zamieszczony w Informatorze Medycznym nr 3 (2007), s.7.